Patron

Jędrzej Śniadecki (1768-1838) – polski lekarz, biolog, chemik, filozof i publicysta, absolwent fakultetu medycznego Szkoły Głównej Koronnej w Krakowie, profesor chemii i medycyny w Szkole Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego (przekształconej potem w Cesarski Uniwersytet Wileński) i Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie, w latach 1806–1836 prezes Towarzystwa Naukowego Lekarskiego. Uznawany za „ojca chemii polskiej” oraz za najwybitniejszego lekarza w historii polskiej medycyny.

Karierę naukową rozpoczął pod okiem brata. Zgodnie z jego wolą udał się na dalsze studia za granicę, gdzie w Pawii zdobył tytuł doktora medycyny i filozofii, a następnie doskonalił się w chemii, chirurgii i historii naturalnej, studiując w Londynie i Edynburgu. Po powrocie do kraju wykładał chemię i farmację na wydziale medycznym Uniwersytetu Wileńskiego. Był jednym z pierwszych uczonych, którzy wykładali chemię po polsku. Opracował zręby polskiej terminologii chemicznej oraz napisał pierwszy polski podręcznik chemii (Początki chemii). Największą sławę przyniosło mu dzieło „Teorya jestestw organicznych”, w której opisał wyjątkową cechę organizmów żywych, jaką jest ciągła przemiana materii. Z kolei praca „O fizycznym wychowaniu dzieci” zapoczątkowała wprowadzenie do szkół wychowania fizycznego jako przedmiotu nauczania. Był też promotorem higieny i dietetyki. W 1822 r. jako pierwszy opisał metodę leczenia krzywicy polegającą na zwiększonej ekspozycji na światło słoneczne, które powoduje endogenną produkcję witaminy D w skórze.

Wielką pasją Jędrzeja Śniadeckiego było dziennikarstwo, służące przede wszystkim popularyzacji nauki wraz z jej najświeższymi odkryciami, ale także sprawom oświatowym i społecznym. Dla uczczenia zasług Jędrzeja Śniadeckiego jako chemika, Polskie Towarzystwo Chemiczne wybiło specjalny medal, który przyznawany jest najwybitniejszym polskim uczonym, reprezentującym tę dyscyplinę naukową. Został przyjęty jako patron wielu szkół i uczelni, a także Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Białymstoku, nazywanego potocznie „Śniadecją”.

Jędrzej Śniadecki zmarł w 1838 r. w Wilnie w wieku 69 lat. Został pochowany na wiejskim cmentarzyku w Horodnikach w powiecie oszmiańskim województwa wileńskiego, położonym niedaleko rodzinnego majątku Śniadeckich w Bołtupiu.