Cyberbezpieczeństwo

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital Zespolony im. Jędrzeja Śniadeckiego w Białymstoku został operatorem usługi kluczowej w sektorze ochrony zdrowia, polegającej na udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej oraz obrocie i dystrybucji produktów leczniczych, zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (Dz.U z 2018 r, poz. 1560).

Na co uważać?

Do najpopularniejszych zagrożeń w cyberprzestrzeni, z którymi mogą również spotkać się Pacjenci, należą:

• blokowanie dostępu do komputera;
• kradzieże tożsamości, wyłudzenia, szyfrowanie danych;
• blokowanie dostępu do usług;
• spam (niechciane lub niepotrzebne wiadomości elektroniczne);
• ataki z użyciem szkodliwego oprogramowania (malware, wirusy, robaki itp.);
• ataki socjotechniczne (np. phishing, czyli wyłudzanie poufnych informacji przez podszywanie się pod godną zaufania osobę lub instytucję).

Phishing

Przestępcy tworzą fałszywe strony Internetowe, żeby wyłudzić Twoje dane (loginy i hasła). Najczęściej wysyłają maile zawierające odnośniki do tych stron.

Jak się chronić?

Dokładnie weryfikuj adres witryny zanim się na niej zalogujesz. Nie wpisuj swojego loginu i hasła na podejrzanych stronach internetowych.

Malware/ransomware

Często stosowane są ataki z użyciem szkodliwego oprogramowania (malware, ransomware itp.), hakerzy mogą wysyłać złośliwe oprogramowanie za pośrednictwem e-mail, dołączonego do e-mail załącznika.

Jak się chronić?

Nie otwieraj podejrzanych wiadomości oraz załączników, ponieważ w przypadku instalacji złośliwego oprogramowania na Twoim urządzeniu, hakerzy mogą przejąć dostęp np. do konta w Twoim banku.

Vishing

Przestępcy mogą do Ciebie zadzwonić i podawać się za pracownika Szpitala, instytucji np. SANEPID, Policji, Twojego przełożonego i prosić Cię o przekazanie Twojego loginu, hasła, nr PESEL, nr dowodu osobistego. Podanie tych danych może skutkować kradzieżą Twojej tożsamości, umożliwieniem przestępcy zalogowania się do Systemu.

Jak się chronić?

Nigdy nie podawaj swoich danych dopóki nie upewnisz się z kim rozmawiasz.

W ochronie komputerów przed zagrożeniami pomagają proste rozwiązania techniczne:

• Zabezpiecz dostęp do swojego komputera hasłem lub innym bezpiecznym sposobem (jeśli masz taką możliwość np. odciskiem palca, rozpoznawaniem twarzy).
• Korzystaj z wbudowanej zapory sieciowej (firewall) oraz oprogramowania antywirusowego, które chroni sprzęt przed szkodliwymi programami, ale także zwiększa ochronę sieci oraz pozwala na filtrowanie stron internetowych pod kątem ich szkodliwości.
• Dbaj o regularne aktualizacje systemu operacyjnego i wszystkich zainstalowanych programów – to może Cię ustrzec przed szkodliwym oprogramowaniem i innymi zagrożeniami w sieci.
• Korzystaj wyłącznie z legalnego oprogramowania, pozyskanego z oficjalnego źródła – od producenta lub dostawcy.
• Jeśli podłączasz do komputera nośniki danych – skanuj je pod kątem wirusów i złośliwego oprogramowania.
• Nie otwieraj podejrzanych załączników i nie klikaj w nietypowe linki – zwłaszcza te, pochodzące od nieznanych nadawców. Mogą zawierać szkodliwe oprogramowanie, które doprowadzą do utraty  Twoich plików (np. dokumentów, fotografii), a nawet – danych (np. logowania do bankowości elektronicznej).
• Używaj silnych haseł, a jeśli jest to możliwe – włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe.
• Nigdy nie podawaj swoich prywatnych danych, zwłaszcza danych logowania, kart płatniczych, nawet jeżeli prosi o nie w sieci osoba, którą znasz. Jej konto mogło zostać zhakowane. Pracownicy banków, urzędów i policji również nigdy nie pytają o takie informacje.

Sposoby zabezpieczenia się przed zagrożeniami:

• Zainstaluj i używaj oprogramowania przeciw wirusom i spyware. Najlepiej stosuj ochronę w czasie rzeczywistym.
• Pamiętaj o uruchomieniu firewalla.
• Aktualizuj oprogramowanie oraz bazy danych wirusów (dowiedz się czy twój program do ochrony przed wirusami posiada taką funkcję i robi to automatycznie).
• Nie otwieraj plików nieznanego pochodzenia.
• Nie korzystaj ze stron banków, poczty elektronicznej czy portali społecznościowych, które nie mają ważnego certyfikatu, chyba, że masz stuprocentową pewność z innego źródła, że strona taka jest bezpieczna.
• Nie używaj niesprawdzonych programów zabezpieczających czy też do publikowania własnych plików w Internecie (mogą one np. podłączać niechciane linijki kodu do źródła strony).
• Co jakiś czas skanuj komputer i sprawdzaj procesy sieciowe – jeśli się na tym nie znasz poproś o sprawdzenie kogoś, kto się zna. Czasami złośliwe oprogramowanie nawiązujące własne połączenia z Internetem, wysyłające twoje hasła i inne prywatne dane do sieci może się zainstalować na komputerze mimo dobrej ochrony – należy je wykryć i zlikwidować.
• Sprawdzaj pliki pobrane z Internetu za pomocą skanera.
• Staraj się nie odwiedzać zbyt często stron, które oferują niesamowite atrakcje (darmowe filmiki, muzykę, albo łatwy zarobek przy rozsyłaniu spamu) – często na takich stronach znajdują się ukryte wirusy, trojany i inne zagrożenia.
• Nie zostawiaj danych osobowych w niesprawdzonych serwisach i na stronach, jeżeli nie masz absolutnej pewności, że nie są one widoczne dla osób trzecich.
• Nie wysyłaj w e-mailach żadnych poufnych danych.
• Pamiętaj, że żaden bank czy Urząd nie wysyła e-maili do swoich klientów/interesantów z prośbą o podanie hasła lub loginu w celu ich weryfikacji.

Dodatkowe środki bezpieczeństwa:

• Blokuj ekran swojego urządzenia (np. hasło, PIN).
• Włącz ustawienia blokady ekranu Twojego urządzenia.
• Wpisując swoje hasło, pin, login zweryfikuj, czy nikt Cię nie nagrywa lub nie widzi tego, co wpisujesz.
• Nie udostępniaj nikomu swojego loginu i hasła do systemu.
• Unikaj stosowania haseł, które można łatwo z Tobą powiązać.
• Hasło powinno mieć co najmniej 8 znaków w tym litery, cyfry i znaki specjalne.
• Nie zapisuj haseł na kartkach, w notatniku
• Stosuj różne hasła w różnych systemach.
• Unikaj logowania do systemów z cudzych urządzeń.
• Staraj się nie zapisywać haseł w pamięci przeglądarki.
• Przed sprzedażą/oddaniem urządzenia innej osobie, usuń z niego wszystkie dane.
• Smartfony i tablety coraz częściej zastępują inne urządzenia osobiste. Pamiętaj, że podobnie jak domowe komputery, nasze urządzenia mobilne wymagają odpowiedniej ochrony.
• Instaluj aktualizacje aplikacji i systemu operacyjnego w swoim urządzeniu mobilnym.
• Pobieraj i instaluj aplikacje wyłącznie z oficjalnych sklepów z aplikacjami.
• Nie uruchamiaj linków z wiadomości SMS lub e-mail, jeśli nie masz pewności, że pochodzą z bezpiecznego i zaufanego źródła.
• Jeżeli nie korzystasz w danej chwili z Wi-Fi lub Bluetooth, wyłącz je.

Dodatkowe informacje:

Materiały na temat „cyberhigieny” w Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej: Cyberhigiena – dla każdego

Więcej porad w zakresie bezpieczeństwa dla użytkowników komputerów

Popularne oszustwa, których celem są polscy użytkownicy Internetu